قبر و مقام هود عليه السلام
|
کشور |
عراق |
|
شهر |
نجف اشرف |
| |
| مشاهده در نقشه | |
قبر هود و صالح در وادی السلام
از مقابر معلوم و مقام‌های مشهور در نجف اشرف مقام حضرت هود و حضرت صالح (علیهما السلام) می‌باشد که در اوایل وادی السلام قرار دارد. کسی که از باب طوسی وارد وادی السلام می‌شود، چند قدمی که پیش می‌رود گنبد سبز زیبایی را در سمت راست راه خود می‌بیند که بر طاق آن نوشته شده: «مقام هود و صالح».
اولین سایبانی که بر فراز قبور مطهر هود و صالح ساخته شد به فرمان سید بحرالعلوم (متوفی ۱۲۱۲ ه.ق) بود؛ چنانکه نخستین ضریح چوبی نیز توسط ایشان تهیه و نصب گردید. آن‌گاه یکی از افراد خیر گنبد آن را با کاشی تزیین نمود.
به سال ۱۳۳۳ ه.ق هنگامی که نیروهای انگلیسی به مدت ۴۰ روز نجف اشرف را محاصره کردند، قبور مطهر هود و صالح را همانند بسیاری از اماکن مقدسه ویران کردند و سنگ ارزشمندی را که در آن با خط کوفی «مقام هود و صالح» حک شده بود، به غارت بردند و آن‌جا را به تلّی از سنگ و آجر مبدل ساختند.
گفته می‌شود که مقام هود و صالح قبلاً در قسمت دیگری از وادی السلام اشتهار داشت، ولی سید بحرالعلوم اینجا را به عنوان «مقام هود و صالح» اعلام کرد و دستور داد گنبد و بارگاهی بر فراز آن ساخته شود و تولیت آن را با «محمدعلی قسام» جد اعلای تیرهِ «آل قسام» قرار داد و برخی از زمین‌های زراعتی ناحیهِ «کفل» را برای آن‌جا وقف نمود.
پس از رفع محاصره شهر، بنای فعلی به سال ۱۳۳۷ ه.ق در همان نقطه‌ای که سید بحرالعلوم تعیین کرده بود، بنیاد گردید.
در ضمن وصایای امیرمؤ‌منان علیه السلام آمده است: فَادفِنُونی فی هذَا الظهرِ فی قَبرِ اخَوَی هُودٍ وَصالِح؛ مرا در همین پشت - نجف - در قبر دو برادرم هود و صالح دفن کنید.
آنچه مسلم است این است که مولای متقیان در کنار قبر حضرت آدم و حضرت نوح علیه السلام دفن شده است. چنانکه امام صادق علیه السلام به آن تصریح فرموده و زیارتنامه مخصوصی برای آنها در حرم امیرمؤ‌منان علیه السلام بیان فرموده و برای هر یک از آنها دو رکعت نماز زیارت مقرر فرموده است.
در طول قرون و اعصار سه قبر در داخل ضریح مقدس امیرمؤ‌منان علیه السلام جدا از یکدیگر ظاهر و مشخص بوده، چنانکه ابن بطوطه و برخی دیگر از جهانگردان آن را مشاهده نموده‌اند. روی این بیان، آنچه در وصیت مولای متقیان «هود و صالح» به جای «آدم و نوح» آمده، احتمالاً از باب تقیه و به منظور اخفای محل قبر می‌باشد.
در روایات مربوط به خروج سفیانی نیز از مقام هود علیه السلام نامی به میان آمده است: «سفیانی یک سپاه ۱۳۰۰۰۰ نفری به سوی کوفه گسیل می‌دارد، در «رَوحا» و «فارُق» فرود می‌آیند، سپس ۶۰۰۰۰ از آنها حرکت کرده در نخیله در محل قبر هود علیه السلام فرود می‌آیند و در روز عید تهاجم خود را آغاز می‌کنند». و در نقلی دیگر تعداد آنها ۸۰۰۰۰ نفر آمده است.
مقام حضرت هود در مسجد اموی
دکتر اصغر قائدان در کتاب اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق آورده است: در روضة الانام آمده است که قبر «حضرت هود» علیه السلام در دیوار جنوبی (دیوار قبله شبستان) مسجد اموی است. بسیاری از مورخان دمشق گفته اند که قبر هود در اینجا است و بعضی گفته اند در اینجا سنگ قبری بوده که بر آن نوشته شده بود: وَقَضی رَبُّک اَنْ لاتَعْبُدُو اِلاّ ایاه وَ بِالْوالدِینِ اِحْسانا. اَنَا هُودِ بْنِ الجُلود بن عاد بن عوص بن سام بن نوح، جِئتُهُمْ بِالرِّسالَةِ وَ بَقَیتُ مِنْهُمْ مُدَةَ عمری فَکذَّبُونی فَاَخَذَهُمْ اُلله بِالرّیحِ العَظْیمْ؛ (و خداوند تو را فرمان می دهد که جز او را نپرستی و به والدین خود نیکی کنی)، [قرآن کریم] من هود بن جلود بن عاد... هستم که به رسالت نزد آنها آمدم و مدت عمرم را نزد آنان بودم، مرا تکذیب کردند و خداوند ایشان را به بادی شدید عذاب نمود.
این مکان در سمت چپ «مقام رأس یحیی» یعنی در مقابل ستون چهارم در دیوار قبله از سمت شرق شبستان قرار دارد و بر سنگ دیوار قبله، به خطی زیبا در زمینه سبز نوشته شده است «هذا مَقام هُود النّبی علیه السلام». در این مکان کتیبه ای در دوران ولید یافت شد که وقتی ترجمه کردند پند و اندرزهایی از حضرت هود علیه السلام بوده است.
بعضی گویند اینجا معاویه اول مدفون شده و چون از خوارج وحشت داشته اند، او را در دیواره قبله مسجد مدفون کرده اند.
به نظر می رسد همان گونه که در سنگ دیوار آمده است این محل مقام حضرت هود علیه السلام باشد نه قبر او. چنانکه از آنچه به عنوان سنگ قبر گفته اند نیز سنگ قبر بودن برنمی آید.
پانویس
- ↑ علی اکبر مهدی پور، اماکن زیارتی منتسب به امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف (بخش: وادی السلام و پیشینهِ آن)، انتظار موعود شماره ۱۱ و ۱۲، بازیابی: ۱۹ دی ماه ۱۳۹۱.
- ↑ اصغر قائدان، اماکن سیاحتی و زیارتی دمشق، بازیابی: 19 دی ماه 1391.